Enfòmasyon Konsènan COVID-19 ak Vaksen yo

This resource is available in other languages:

Haitian Creole Arabic English Hindi Korean Russian Simplified Chinese Spanish Tagalog Traditional Chinese Vietnamese Japanese

To print this document, use your internet browser’s print settings to set page margins and remove the header and footer. For the best printing experience, use the Google Chrome, Firefox, or Microsoft Edge browser.

COVID-19

Kisa COVID ye?

COVID se yon maladi enfektye.

Pa gen okenn fason pou konnen kòman COVID-19 ka afekte w. Pifò moun gen yon ka ki pa twò grav, men li ka lakòz maladi grav ak lanmò.

Gen kèk moun ki devlope COVID yon fason pwolonje, kote yo gen sentòm ki dire pou plizyè semèn oswa mwa.

COVID kapab menm lakòz kèk moun devlope nouvo kondisyon sante (maladi), tankou:

  • Dyabèt (sik)
  • Kondisyon kadyak (maladi kè)
  • Boul san kaye
  • Kondisyon newolojik (maladi sèvo) ki afekte sèvo a ak sistèm nève a.

Poukisa vaksen enpòtan konsa?

Pran vaksen kont COVID ou a epi rete ajou ladan l kapab redui risk ki genyen pou w:

  • Vin malad grav, bezwen pou entène lopital, oswa mouri akòz COVID.
  • Vin gen COVID yon fason pwolonje.
  • Simaye maladi a bay lòt moun, mete sante yo ak lavi yo an danje.

Ki moun ki gen plis posibilite pou yo gen COVID pwolonje a?

Nenpòt moun ki trape COVID kapab vin gen COVID yon fason pwolonje. Chèchè yo ap travay ansanm pou yo pi byen konprann poukisa kèk moun devlope COVID yon fason pwolonje epi poukisa gen lòt ki pa devlope l.

Jiska kounye a, etid yo demontre moun nou pral site yo gen plis posibilite pou yo genyen COVID yon fason pwolonje konpare ak lòt moun:

  • Moun ki malad grav lè yo trape COVID yo, sitou sa ki bezwen swen lopital yo.
  • Moun ki gen kondisyon sante ki pa parèt yo.
  • Moun ki pa pran vaksen kont COVID yo.
  • Moun ki gen sendwòm anflamasyon miltisistèm (multisystem inflammatory syndrome, MIS) yo pandan oswa apre yo fin trape COVID.
  • Moun ki trape COVID plis pase yon fwa yo.

Ki sentòm moun ki gen COVID yon fason pwolonje yo genyen?

Moun ki gen COVID yon fason pwolonje yo kapab genyen yon varyete sentòm, kote gen kèk nan yo ki ka difisil pou eksplike. Sentòm you pi souvan siyale yo se:

  • Fatig ki vin yon pwoblèm ki anpeche aktivite chak jou yon moun
  • Sentòm ki vin pi mal apre efò fizik oswa mantal (yo rele sa "malèz apre egzèsis" tou)
  • Lafyèv
  • Difikilte pou respire oswa souf kout
  • Tous
  • Doulè nan pwatrin
  • Kè ki ap bat vit oswa sonnen fò (yo rele sa yo palpitasyon tou)
  • Difikilte pou panse oswa konsantre (kèk fwa yo rele sa yo "bwouya sèvo")
  • Tèt fè mal
  • Pwoblèm pou dòmi
  • Toudisman lè ou kanpe (tèt vire)
  • Santiman kranp ak pikotman
  • Chanjman nan jan moun pran gou oswa pran sant
  • Pèd cheve
  • Depresyon oswa anksyete
  • Dyare
  • Doulè nan lestoma
  • Doulè nan atikilasyon oswa misk
  • Gratèl
  • Chanjman nan sik mansyèl (règ)

Fason pou Pran Vaksen

Ki moun ki ta dwe pran yon vaksen kont COVID?

Tout moun ki gen pou pi piti 6 mwa Ozetazini ta dwe pran vaksen kont COVID la epi rete ajou ladan l.

Li vreman enpòtan pou moun nou pral site yo pran vaksen kont COVID yo epi rete ajou ladan l paske yo gen plis risk pou yo vin malad grav akòz COVID:

  • Moun ki gen pou pi piti 50 lane yo
  • Moun ki ap viv nan enstalasyon pou swen alontèm
  • Moun ki gen sèten kondisyon medikal
  • Moun ki ansent epi ki fenk te ansent

Ki kote mwen ka pran yon vaksen kont COVID?

Ou kapab jwenn vaksen toupre lakay ou sou vaccines.gov.

Kijan yo bay vaksen kont COVID yo?

Yo bay vaksen kont COVID-19 ki disponib yo atravè yon piki nan pati anlè bra ou. Tibebe ak timoun piti yo ka resevwa vaksen nan kwis yo.

Pwosesis la rapid epi pratikman san doulè, paske zegwi a trè mens epi dòz la piti.

Konbyen dòz vaksen mwen bezwen pou yon pi bon pwoteksyon? Epi kilè pou m pran yo?

Kantite dòz ou bezwen pou w rete ajou ak vaksen w yo epi lè ou w pran yo a depan de (2) bagay:

  • Laj ou
  • Sèten kondisyon medikal ou genyen

Pale ak founisè vaksen ou a oswa pwofesyonèl swen sante w la sou kilè w ap bezwen pran yon dòz vaksen kont COVID.

Sekirite vaksen

Èske vaksen kont COVID yo san danje?

Wi. Vaksen kont COVID ki disponib Ozetazini yo respekte bon jan nòm sekirite FDA ak CDC genyen yo.

Plizyè santèn milyon moun Ozetazini te pran vaksen kont COVID san okenn pwoblèm nan kad yon sipèvizyon sekirite moun pa janm wè nan istwa Etazini.

Efè segondè grav ak reyaksyon alèjik yo ra anpil, yo rive lakay yon ti kantite moun sèlman.

Pa gen okenn prèv ki montre vaksen kont COVID yo ap lakòz pwoblèm sante alontèm, tankou pa ka fè pitit oswa kansè.

COVID reprezante yon pi gwo menas pou ou pase tout risk efè segondè vaksen an genyen.

COVID ka kite w ak domaj nan kè epi nan poumon ak lòt pwoblèm ki mande tretman alontèm.

Si w fè alèji ak nenpòt engredyan nan vaksen yo, pwofesyonèl swen sante w la oswa founisè vaksen w lan ka ede w deside si li san danje pou w pran youn nan vaksen kont COVID yo.

Èske vaksen kont COVID yo san danje pou timoun?

Yo te fè anpil efò pou teste vaksen kont COVID yo sou plizyè milye timoun anvan FDA te otorize yo. Yo te montre yo san danje epi efikas pandan esè klinik yo. Prèv reyèl vaksinasyon milyon timoun demontre vaksen an san danje.

Timoun yo te gen menm kalite efè segondè tanporè ak granmoun yo akòz vaksen yo. Efè segondè pandan esè klinik yo anjeneral pa t twò grav epi yo te disparèt poukont yo nan kèk jou.

Ki garanti ki anplas pou asire vaksen kont COVID yo san danje?

Anvan FDA mete vaksen yo disponib pou piblik la:

  • Syantifik yo dwe teste vaksen yo atravè etid medikal, yo rele esè klinik, ak plizyè milye patisipan. Etid sa yo konpare sa ki pase moun ki pran vaksen an ak moun ki pa pran vaksen an.
  • Plis pase 100,000 volontè ki soti nan divès popilasyon te patisipe nan esè klinik pou vaksen kont COVID-19 ki disponib yo.
  • Syantifik FDA yo revize done ki soti nan etid medikal yo epi enspekte kote vaksen yo fèt anvan yo otorize oswa apwouve pou piblik la itilize vaksen yo.

Menm apre vaksen yo disponib pou piblik la:

  • Syantifik FDA ak CDC yo byen kontwole kijan yo fèt ak bay vaksen yo, pou idantifye nenpòt pwoblèm sekirite.
  • Syantifik FDA ak CDC yo byen revize nenpòt rapò sou efè segondè oswa reyaksyon epi pataje enfòmasyon sa yo ak piblik la.

Kijan vaksen kont COVID yo kapab san danje? Yo te devlope tèlman vit.

Byenke COVID se yon nouvo maladi, vaksen yo pa nouvo.

Syantifik yo te anmezi pou devlope vaksen kont COVID ki san danje epi efikas yo byen rapid gras ak anpil ane eksperyans nan domèn vaksen ak pwogrè nan domèn teknoloji.

Epitou, Enstiti Nasyonal Lasante te travay sou yon vaksen kont kowonaviris anvan pandemi an epi yo te kapab itilize eksperyans sa a pou devlope yon vaksen kont COVID.

Sa ki enpòtan, pa gen okenn moun ki te diminye bidjè ki te otorize pou sa a osinon moun ki te sote nenpòt etap ki afekte sekirite vaksen an nan devlopman, tès, otorizasyon, ak apwobasyon vaksen kont COVID yo.

Èske piki an ap fè m malad?

Ou pa ka trape COVID nan vaksen yo paske yo pa gen viris ki lakòz maladi a ladan yo.

Bra ou ka fè w mal apre ou fin pran vaksen an. Epitou ou ka santi sentòm grip tankou lafyèv, tèt fè mal, kò fè mal, ak fatig.

Sa yo se siy nòmal ki di sistèm iminitè w reyaji ak vaksen an. Malgre efè segondè sa yo ka fè w pa santi w byen, ou pa vrèman malad. Apre sa, yo dire kèk jou pou pi plis.

Ki efè segondè ki pi grav vaksen kont COVID yo genyen?

Efè segondè grav pounenpòt vaksen, tankou vaksen kont COVID yo, trè ra.

Epitou li pa pwobab  pou vaksen yo bay pwoblèm sante alontèm, tankou kansè.

Yon ti pousantaj moun ki pran vaksen yo te vin gen sitiyasyon ki ekri pi ba yo nan kèk èdtan ak jou apre vaksinasyon an avèk youn oswa plizyè vaksen:

  • Anafilaktik—yon reyaksyon alèjik ki, si li rive, gen anpil chans pou rive nan kèk minit apre vaksinasyon an. Sit vaksinasyon yo prepare pou jere nenpòt ka anafilaktik ki ra ki rive.
  • Myokadit ak perikadit—de (2) kalite enflamasyon kè ki, si yo rive, gen anpil chans pou rive nan plizyè jou apre vaksinasyon an.
  • Sendwòm Guillain-Barré—yon maladi oto-iminitè ra ki, si li rive, gen anpil chans pou rive nan de (2) premye semèn apre vaksinasyon an.
  • Twonboz ak sendwòm twonbositopeni—yon maladi boul nan san ki ra anpil ki, si li rive, gen anpil chans pou rive nan de (2) premye semèn apre vaksinasyon an. Sa k pi enpòtan an se kalite vaksen ki asosye ak kondisyon ra sa pa disponib ankò Ozetazini.

Si nenpòt nan reyaksyon ki pa gen anpil chans pou rive sa yo ta rive, pwofesyonèl swen sante yo konnen ki jan pou yo trete yo.

Akòz nou okouran de ka ki ra anpil sa yo, sa montre FDA a ak sistèm siveyans sekirite vaksen CDC a ap fonksyone epi detekte menm reyaksyon ki pi ra yo.

Èske vaksen kont COVID yo san danje pou moun ki ansent, ki vle vin ansent, oswa k ap bay ti bebe tete?

Wi. Lè w pran yon vaksen kont COVID, sa ka pwoteje w kont maladi grav COVID la lakòz epi ede ti bebe w la rete an sekirite.

COVID kapab yon maladi danjere pandan gwosès epi ogmante risk pou akouchman prematire. Li ta ka ogmante risk pou lòt rezilta gwosès negatif.

Vaksen kont COVID la pa bay konplikasyon pandan gwosès.

Pa gen okenn prèv tou ki di tout vaksen, tankou vaksen kont COVID yo, lakòz pwoblèm fètilite lakay fanm ak gason.

Epi pa gen okenn rezon pou w sispann pran vaksen an si w gen règ ou.

CDC rekòmande pou gen vaksinasyon kont COVID ki fèt pi vit posib pou tout moun ki ansent, moun k ap chèche fè timoun, moun ki vle vin ansent yon jou, oswa moun k ap bay ti bebe tete.

Kijan vaksen kont COVID yo mache?

Vaksen kont COVID ki disponib Ozetazini yo entwodui sistèm iminitè ou ak pwoteyin spike yo jwenn sou sifas kowonaviris la.

Sistèm iminitè w wè pwoteyin spike la kòm yon jèm ki anvayisan epi li reyaji lè l kreye selil ki pral pare pou idantifye epi atake kowonaviris la si li kontamine w.

Vaksen yo pa genyen kowonaviris la ladan yo, kidonk yo pa ka ba w COVID.

Depi yo te mete sistèm iminitè w an kontak ak pwoteyin spike la, kò ou dekonpoze engredyan vaksen yo epi li elimine yo.

Nan okenn fason vaksen yo pa chanje oswa an kontak avèk ADN ou.

Efikasite vaksen an

Nan ki nivo vaksen kont COVID yo efikas?

Tout vaksen kont COVID yo efikas pou evite moun fè gwo maladi, ale etène lopital ak mouri nan trape COVID.

Pou yon pi bon pwoteksyon, ou dwe rete ajou nan vaksen kont COVID ou a.

Poukisa mwen ta dwe pran vaksen kont COVID mwen an epi rete ajou ladan l si mwen ka toujou trape COVID la?

Vaksen yo efikas anpil pou evite moun fè gwo maladi, ale etène lopital ak mouri nan trape COVID.

Si ou ajou nan vaksen kont COVID ou epi viris la antre nan kò w (enfekte w), sistèm iminitè w pral rekonèt viris la byen vit epi li pral anpeche l fè gwo dega.

Èske vaksen kont COVID yo ap anpeche mwen enfekte lòt moun?

Si ou rete ajou ak vaksen kont COVID ou a, ou ap gen mwens posibilite pou w trape epi simaye COVID.

Si ou an kontak ak yon moun ki gen COVID oswa si ou ta trape COVID, genyen bagay ou kapab fè pou evite simaye COVID la. Se bagay tankou:

  • Rete a distans ak lòt moun
  • Mete yon mask bon jan kalite si ou dwe nan mitan lòt moun lakay oswa nan lari.